Koštano mišićni i bolovi u mekanim delovima leđa lokalizuju se u vratnom delu, gornjoj trećini trupa, lopatičnoj regiji, između rebara i u donjem delu leđa. Karakteristika bola, bez obzira na regiju u kojoj je prisutan je tipična reakcija tela koja se ogleda u povećanju mišićnog tonusa usled koje dolazi do smanjenja pokretljivosti određenih segmenata tela. 

Zbog toga se kao najčešća deskripcija bolnog stanja koristi reč ukočenost. Razlozi za nastanak stanja u kome se “ukočimo” jesu i mišićna slabost kao posledica neaktivnosti i mišićni disbalans u slučaju neravnomernog opterećenja mišićnih grupa.

“Negovanje” mišića trupa

Vezu između trupa i karlice obezbeđuju mišići trupa i čine ih skupine:

  • extensores trunci – mišići zadnjeg dela leđa koji se nalaze obostrano pored kičme
  • gluteus minimus, medius et maximus – glutealni mišići
  • ectus abdominis – trbušni mišići, mišići sa prednje strane trupa
  • Iliopsoas – fleksor natkolenice
  • flexores trunci, m. obliquus abdominis ext, m.obliquus abdominisint, m.quadratus lumborum – bočni mišići sa obe strane trupa

Najpokretljiviji deo kičmenog stuba, lumbalna regija, predstavlja mesto gde se trup spaja sa karlicom i zbog funkcionalne prirode čovekovog organizma trpi najveće opterećenja. Sedište tela je u lumbalnom delu i tu se, zapravo i odvija proces uspostavljanja ravnoteže. 

Kad se kaže “proces uspostavljanja ravnoteže” misli se na  stanje tela koje se konstatno nalazi u uspostavljanju balansa iz prirodnog, labilnog, položaja koje podrazumeva spoj opterećenja tela i sile zemljine teže. Da bi se došlo do balansa potrebna je aktivacija velike skupine mišića, i to u preciznoj akciji, pri čemu se oscilira u osi koju čini oslonac, odnosno potisak stopala na tlo, i vrh temena. 

Zbog toga je potrebno da sve grupe mišića budu u fukcionalnom stanju, ravnomerno razvijene i pravilno “odnegovane”, odnosno da ne postoji slabost, ili disblans grupe, ili pojedinačne mišićne jedinice. Mišićna masa i snaga svih navedenih mišića preduslov su za pravilno držanje tela i dobru biomehaniku, a to znači da obezbeđuju poželjnu stabilnost veze trupa i karlice. 

Imajući ovo u vidu razumljivo je zašto su svakodnevne fizičke aktivnosti kao što su šetnja, trčanje, razgibavanje i vežbanje bitne za normalno funkcionisanje.

Lumbalni bol kao posledica mehaničkih promena na kičmi

Među najčešće mehaničke promene koje uzrokuju bol ubrajaju se:

  • spondiloza kičme – okoštavanje dva, ili više, susednih pršljenova usled degenerativnih promena
  • spondilolisteza – pomeranje kičmenog pršljena napred u odnosu na susedne pršljenove usled udarca ili neke druge vrste povrede
  • diskus hernija (hernija diska) – pucanje spoljnog omotača diska i curenje pulpoznog sadržaja diska
  • sindrom piriformisa – mišićni disbalans koji vodi pomeranju u zglobu kuka i karlice usled čega dolazi do aktiviranja išijadičnog nerva
  • spinalne stenoza – suženje kičmenog kanala prouzrokovanih degenerativnim,ili upalnim procesima na jednom, ili više diskova

Osećaj bola najčešće se opisuju kao trnjenje ili oštar bol koji se često proteže niz kičmu duž jedne noge, ili obostrano, do sredine butine, lista ili stopala. Stezanje mišića i osećaj pečenja su takođe manifestacije bolnih stanja u lumbalnom delu, a intenzitet bola varira od gotovo neosetnog do izrazito jakog. 

Ovakva stanje dovode do stezanja mišića i telo, automatski zauzima odbrambeni, neprirodni položaj, koji se naziva i antalgičnim, odnosno položaj koji proizrokuje najslabiji bol. U ovom stanju pokreti trupa su limitirani, a izražen je i spazam mišića. 

Telo najčešće samo inicira angalgičan položaj, a za većinu to je fiziološki položaj na leđima sa postavljenim jastukom ispod vratnog dela kičme i kolena.

Dijagnostika i terapija

Postavljanje kliničke slike u slučaju problema sa lumbalnim delom kičme vrši se uz pomoć aparature i to: rendgentskim snimkom, kompjuterizovanom tomografijom (CT) skenerom, magnetonom rezonancom, i elektromišićnom neurografijom.

Za otklanjanje bolova koristi se medikamentozna terapija, angletici i miorelaksanti. Uz doze i upustva o načinu konzumiranja ove terapije prepisane od strane lekara, potrebno je uzdržavati se od svih aktivnosti , odnosno protežirati mirovanje u funkionalnom položaju uz neophodnu količinu dnevnog kretanja. 

Tople kupke, oblozi i medikamenti za ublažavanje bolova najčešće dovode do olakšanja, ali ne treba zanemariti da odsutvo bola ne znači i otklanjanje problema. Nakon postavljane dijagnoze potrebno je, naravno uz konsultaticije sa specijalistima, pristupiti nastavku lečenja. 

Najčešće se radi o fizikalnoj terapiji, kiropraktičkim, manipulativnom metodama, kinezoterapiji, odvojeno ili u kombinaciji, zavisno od kliničke slike, dijagnoze i preporuke lekara. Veliki broj pacijenata ne nastavi sa medicinskim tretmanom nakon što bolno stanje prođe, i to je velika greška jer će se isto, zasigurno ponoviti.

Uzrok, se , u svakom slučaju mora sanirati, a svako čekanje ili prekidanje terapije, kao i lečenje na svoju ruku, može oduzeti dragoceno vreme do izlečenja.